Η ανακύκλωση δεν αποτελεί καινούρια ιδέα η λύση. Αλλά το θέμα είναι αν γνωρίζουμε πώς να ανακυκλώνουμε. Στην Ελλάδα υπάρχει μεν πληθώρα προγραμμάτων ανακύκλωσης, ωστόσο αυτά διακρίνονται από μειωμένη αποδοτικότητα και συνεπώς τα κέρδη και τελικά η βιωσιμότητά τους είναι περιορισμένα. Ενδεικτικά, στη χώρα το 81% των οικιακών αποβλήτων καταλήγει σε ΧΥΤΑ, ενώ μόνο το 16% ανακυκλώνεται και το 4% λιπασματοποιείται. Επιπλέον, περίπου το 50% του περιεχομένου των μπλε κάδων δεν είναι κατάλληλο για ανακύκλωση, λόγω ελλιπούς ενημέρωσης του πληθυσμού αναφορικά με την επιλογή ανακυκλώσιμων υλικών και την απαιτούμενη καθαρότητα αυτών. Αποτέλεσμα είναι η απώλεια τεράστιων ποσοτήτων φυσικών πόρων των οποίων η χρησιμότητα και οικονομική αξία δεν έχουν εξαντληθεί, κάτι που αντιβαίνει πλήρως τις επιταγές του μοντέλου κυκλικής οικονομίας, η εφαρμογή του οποίου είναι αναγκαία για τη βιωσιμότητα του σύγχρονου παραγωγικού συστήματος και την αειφορία του περιβάλλοντος.
Το PLACE αφορά στην ανάπτυξη καινοτόμου πλατφόρμας – εφαρμογής crowdsourcing για τη βελτιστοποίηση προγραμμάτων ανακύκλωσης σε δύο επίπεδα:
Πιο συγκεκριμένα, το έργο υποβοηθά Δήμους, ΜΚΟ και άλλες σχετικές οντότητες που εμπλέκονται στο σχεδιασμό προγραμμάτων ανακύκλωσης με τους ακόλουθους τρόπους:
Η καινοτομία του έργου έγκειται στο ότι οι ίδιοι οι ενεργοί ανακυκλωτές (για πρώτη φορά στην Ευρώπη) που είναι εκ των πραγμάτων πιο ενημερωμένοι και ευαισθητοποιημένοι από τον υπόλοιπο πληθυσμό, θα χρησιμοποιηθούν σαν όχημα για την βελτίωση των προγραμμάτων ανακύκλωσης μέσω crowdsourcing.
Η συνδυαστική λειτουργία της ψηφιακής πλατφόρμας και της εφαρμογής κινητής τηλεφωνίας έρχεται να συντελέσει στην αύξηση της αποδοτικότητας των υφιστάμενων προγραμμάτων ανακύκλωσης, καλύπτοντας ένα πραγματικό κενό που υπάρχει στην παροχή εξειδικευμένης πληροφόρησης για τις απαιτήσεις του κάθε προγράμματος, καθώς και στον αποτελεσματικότερο σχεδιασμό νέων προγραμμάτων προσαρμοσμένων στις τοπικές συνθήκες και στις ανάγκες των κατοίκων κάθε περιοχής, οι οποίοι θα έχουν τη δυνατότητα, μέσω της πλατφόρμας, να εκφράσουν τις ιδέες και τους προβληματισμούς τους. Το έργο στοχεύει να επιδράσει κατευθείαν στον πολίτη/χρήστη του εργαλείου λαμβάνοντας υπόψη τις πραγματικές ανάγκες του και τους λόγους που τους αποθαρρύνουν στη συμμετοχή τους στις δράσεις ανακύκλωσης και χωριστής διαλογής υλικών.
Η καινοτομία του έργου έγκειται στην αξιοποίηση της λογικής crowdsourcing για τη στράτευση των πλέον ενεργών ανακυκλωτών κάθε κοινότητας στη βελτιστοποίηση των προγραμμάτων διαχείρισης αποβλήτων της περιοχής τους, κάτι που για πρώτη φορά επιχειρείται στην Ευρώπη. Με άλλα λόγια δημιουργείται ένα σύστημα διαχείρισης υλικών (όχι πια αποβλήτων) μαζικής συμμετοχής και αυξημένης αποδοτικότητας που συνεχώς αναπροσαρμόζεται, προωθώντας την υλοποίηση του μοντέλου κυκλικής οικονομίας. Μέσω του έργου θα προωθείται και θα εξασφαλίζεται η συνεργασία των πολιτών για θέματα ανακύκλωσης, δίνοντας τους έναν ενεργό (μπορεί στο μέλλον και θεσμοθετημένο) ρόλο και πραγματικό λόγο.
Η φιλοσοφία του προτεινόμενου έργου έρχεται σε συμφωνία με τη σημερινή πολιτική αποβλήτων της ΕΕ, όπως αυτή εκφράζεται με τη σύλληψη της ιεραρχίας διαχείρισης των αποβλήτων και προωθείται με την Οδηγία Πλαίσιο για τα Απόβλητα (2008/98/ΕΚ), καθώς και με τις πλέον πρόσφατες πρωτοβουλίες σε επίπεδο ΕΕ για την προώθηση της κυκλικής οικονομίας και αφορούν την από 02/12/2015 ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής “Closingtheloop: Commissionadoptsambitiouscompetitiveness, createjobsandgeneratesustainablegrowth” και την ανακοίνωση της Επιτροπής (2-7-2014 COM(2014) 398) με τίτλο «Προς μια κυκλική οικονομία: πρόγραμμα μηδενικών αποβλήτων για την Ευρώπη».
Το προτεινόμενο έργο θα συνεισφέρει στην στροφή της Ε.Ε. προς την κυκλική οικονομία τόσο σε επίπεδο επανάκτησης χρήσιμων υλικών όσο και σε επίπεδο κοινωνικής συμπεριφοράς των πολιτών. Στην Ε.Ε. δοκιμάζονται εργαλεία ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης του κοινού σε θέματα κυκλικής οικονομίας, ανακύκλωσης και ανάκτησης υλικών. Η εμπειρία δείχνει ότι οι πολίτες/χρήσεις συνεισφέρουν στις λύσεις όταν και μόνο όταν μπορούν να αντιληφθούν την πραγματική χρησιμότητα της ανακύκλωσης και ποια προβλήματα που λύνονται στη ζωής τους. Το PLACE θα αναπτυχθεί με γνώμονα αυτά τα χαρακτηριστικά. Θα είναι δυναμικό και θα ενημερώνεται με βάση τις τοπικές συνθήκες, τις απαιτήσεις των πολιτών, ΜΚΟ, Δήμου και άλλων εμπλεκομένων φορέων και το feedback που θα λαμβάνεται μέσω crowdsourcing και την αλληλεπίδραση με τους χρήστες.
Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο της Δράσης ΕΡΕΥΝΩ – ΔΗΜΙΟΥΡΓΩ – ΚΑΙΝΟΤΟΜΩ και συγχρηματοδοτήθηκε από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) της Ευρωπαϊκής Ένωσης και εθνικούς πόρους μέσω του Ε.Π. Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα & Καινοτομία (ΕΠΑνΕΚ) (κωδικός έργου: Τ2ΕΔΚ-03332).
Οι στόχοι του έργου έχουν ως εξής: